o
sucedido
que vou referir contáronmo como certo. Dixéronme onde
foi, que foi preto de Trives; vive aínda quen mo contou, e
que, cando era novo, coñeceu a todas as persoas que andaron na
historia, porque tampouco non hai tanto tempo que pasou: haberá
coma cincuenta ou sesenta anos. Mais entre aquel tempo e o noso hai
moita máis distancia que a que eses sesenta anos representan:
hai toda a que poñen a soberbia e a pseudo cultura.
Dígoo
porque agora que andan os sabios esbesullándose para
esculcaren unha chea de feitos desta clase, o vulgo letrado das vilas
non quere dar creto a estas historias por máis que llo
aseguren persoas asisadas e verdadeiras. Eu teño para min que
os antigos sabían disto moito máis do que nós
podemos sospeitar tan sequera, e que moito do que sabían os
antigos aínda o sabe o vulgo iletrado das aldeas.
Mais
imos ao conto.
Era
polo castañar. O tempo era revolto e uutonizo, chovía
por veces e facía tan escuro que era noite pouco despois de
xantar. Ía un tempo coma de día de defuntos, e a
tristura do mes das ánimas espallábase xa empardecendo
o ceo por toda a banda.
O
Ánxel andaba nun souto, onda o río da Cabalar. Era
nativo de Sobrado e aínda non chegara as quintas. Tiña
o cabelo claro, os ollos azuis, as meixelas roxas. Tiña un
gran peito e brazos fortes, e era coraxoso e valente. Estaba termando
dun sequieiro e saíra nunha escampada a apañar folla no
souto.
Non
sei que ten a natureza nestas encañadas fondas onde o sol
entra pouco, que semella que se recolle en si mesma e fica calada,
embora muda e todo, estea falando decote a todos os sensos do home...
O
souto onde andaba o Ánxel era pecho e sombrizo, cuberto o chan
de herba verde entre a que medraban gamóns, estraloques,
póutegas e chouparros, flora das terras húmidas...
Os
soutos tenen un cheiro de seu. O cheiro dos soutos é un cheiro
especial, e non é o da amenta acochada non sei onde, nin do
fiollo, nin das escornacabras; eu coido que é a sombra dos
castiñeiros a que cheira a fresco, cheira a silencio
encalmado... É un silencio onde se oen caer as follas secas,
como hai un mes se oían caer os ourizos regañados...
As
chancas do Ánxel, ao triparen esmagando as follas cobrizas e
douradas, molladas no chan, facían un ruído apagado.
Andaba xuntando as follas ás moreas para estercar de que
estiveran curadas.
Un
veciño pasou aló enriba pola verea, e berroulle dende o
valado:
‐Ai
Ánxel, ¿seica estás a secar as castañas?
‐Estou.
‐Pois
recóllete pronto e atranca ben, non che vaia vir o lobo da
xente.
Había
tempo desapareceran algúns nenos dos que ían co gando
ao monte. Un camiñante aparecera medio comido no camiño
real. Ao pouco, aconteceulle igual a unha costureira que andaba a
coser polas aldeas... Despois, un criado da casa da Mata. Un neniño
deitado no rolo, diante da porta da casa, un día de sol,
desaparecera tamén. Logo os casos repetíranse.
Principiaron a dicir que era un lobo, que, de que se afán a
comer carne de cristián, xa non queren comer doutra, porque
seica lles sabe mellor, que hai quen di que é unha carne doce,
e outros aseguran que é imitante á do marrao, mais como
ninguén a probou, non se sabe de certo... Mais outros dicían
que debía ser un home, un facineroso, unha sorte de
saca‐untos.
Aínda os había que pensaban que era un home que se
volvera lobo...
E
aínda pasaron máis cousas, e dicían que unha das
veces viran as pisadas do lobo, mais un lobo moi grandísimo...
Por fin moita xente xa non lle collía dúbida pois por
dúas veces homes que ían de viaxe atacounos un lobo tremendo,
que non sei como puideron fuxir. Dunha das veces, un disparoulle e o
lobo coma se nada.
O
medo correu por toda aquela terra, e a xente non quería saír
fóra despois de empardecer, e aínda se non quería
desviar moito da casa no día claro. A sona do lobo
da xente collía ata
Maceda por unha banda, e ata Quiroga e Valdeorras por outra, e aínda
chegaba a Viana..., había quen xuraba que lle entrara na casa;
outros que o atoparan indo para tal sitio ou para tal outro. Uns que
era brancazo e vello. Outros que era mouro. Que se tiña os
dentes de tal xeito ou de tal outro, nunha ringleira ou en tres, que
se tumba que se taramba; o que se apalpaba era o medo...
O
certo é que o lobo é cousa de temer. Ningunha outra
fera arrepía aos homes coma o lobo. El algo ten... O lobo ten
ollar magnético; os seus ollos reluman coma brasas de noite:
na noite pecha, sen estrelas, pode un ter a carón seu o
sinistro paseante nocturno, e non verlle o vulto, mais as dúas
flamiñas acesas dos seus ollos anuncian que alí está.
É un ollar que traspasa a un coma unha espada, e detén
o sangue nas veas e deixa a un coma a neve... Non cómpre tan
sequera velo: abonda sentilo ouvear medoñento para que lle
pase a un por todo o corpo o arreguizo astral,
igual ao que se sente cando un atopa unha ánima en pena, ou
cando lle dan unha labazada no medio da noite silandeira unhas mans
invisibles...
Nin
que o lobo fose cousa do outro mundo... E mais algo debe ter que ver
con elo, e se cadra, os antigos algo souberon do seu misterio; ¡mais
agora os homes esquenceron tanta cousa!
O
Ánxel era un mozo doutro tempo, e era un pouco medrán.
Mais saber, sabía o que tiña que facer. Así que,
de que escureceu, meteuse no sequeiro, pechou ben a porta e polo si
polo non, botou dúas trancas, asegurou a bufarda, pillou unha
machada e pousouna no banco da lareira, ben á man. Despois
puxo uns guizos no rescoldo e soprou nas brasas até que
levantou a lapa; entón foi partido máis guizos
botándoos no lume. Así que o lume se ergueu ledo e
danzarín, enchendo o
sequeiro de claridades e de sombras estrañas, sacou un cacho
de touciño, e foino comendo co pan pouco e pouco. Rematou.
Aínda había un grolo de viño na gamela;
escurrichouno, limpou os beizos co revés da man e ficou un
pedazo mirando para o lume.
Non
se oía máis que arder a leña, escachar a casca
das castañas na caniceira, e algunha vez o aire fóra,
que andaba coas follas secas. Algo tamén, moito menos, o río
da Cabalar, aló para abaixo.
Principiaba
a topenear o Ánxel cando lle pareceu que sentía así
coma se andasen rafiando na porta... Púxose a espreitar un
pouco inquedo, reparando ben: non sentiu ren. ¡Boh! ¡que
ía ser! Como lle viñera o xuncras do Mateo falando do
lobo da xente... E mais... agora si... agora si que era certo; agora
andaban rañando na porta...
‐Que
me leve o demo se non anda aí ‐pensou
o Ánxel.
E
anque cheo de medo, ergueuse caladiñamente e apañou a
machada... A cousa ía de veras: agora trequeneaban na porta, e
con forza... Con forza que estralaban as táboas. O Ánxel
meteuse atrás do lume...
De
súpeto, o arreguizo astral correulle dende as unllas dos pés
ao coiro da testa, e todos os cabelos se lle puxeron de punta: na
porta había unha fendedela, e por ela pasaba a pata dianteira
dun lobo grandísimo. Unha pouta negra, grande, con unllas
afiadas que relucían.
O
Ánxel non quixo ver máis. Caladiñamente agatuñou
pola parede, e foise acochar riba da caniceira. Dende alí
miraba para a porta morto de medo.
Pola
porta apareceu un fuciño longo, con dentes brancos que en
poucos instantes fixeron saltar as táboas, e polo burato,
coouse no sequeiro o lobo da xente.
O
Ánxel vira o lobo moitas veces; xa dixen que era un mozo
doutro tempo. Mais lobo coma aquel, tan negro, tan peludo, tan
espantosamente grandísimo, con aqueles ollos sanguiñentos
e relucentes, que cintilaban máis que o lume da lareira,
con aqueles dentes brancos e afiados coma navallas, aquel fuciño
mouro, lixado de sangue fresco, aquelas poutas grandes coma as dun
oso, coma aquel nunca, endexamais outro vira na vida. O Ánxel,
acochado na caniceira, tremía coma unha vara verde, mais non
rebuliu.
O
lobo da xente foise chegando ao lume coma con receo. Andou cheirando
o banco, a machada que o Ánxel deixara no chan, a navalla e o
pan riba do banco, e logo ficou quedo un pedazo. O Ánxel
sentíao alentar, coma un can cando vai canso.
Despois,
aquela si que foi: o lobo da xente principiou a rebulir, foi soltando
a pelexa, e apareceu de súpeto transformado nunha rapaza
fermosa coma un caravel recén aberto. Non levaba máis
que a camisa, e os cabelos escuros con reflexos dourados estaban
despeiteados e soltos e chegábanlle moito máis abaixo
do medio corpo.
Sentouse
no banco, a rente do lume, e púxose a quentar. Debía
vir aterecida, e o Ánxel que lle non quitaba os ollos, viu que
pola face, branca coma a dun defunto, lle coaban regueiros de bágoas.
Logo tapouna coas mans e estralou saloucando e chorando tan
amergurada, que ao Ánxel se lle partía a alma.
Mais
nisto, alumouse cunha idea toda a conciencia do rapaz. Non sei quen
lla inspiraría: a alma da caste, que vive en nós e que
o sabe todo, sería, se cadra. O caso foi que pegou nun varal
que había na caniceira, e sacando un brazo, pillou co varal a
pelexa do lobo da xente, que a rapaza tiña ao pé dela,
e botouna no lume.
A
rapaza pegou un berro adoecido:
‐¡Ai,
pel, váleme! ¡váleme, miña pel querida!
A
pelexa revoltábase enrabexada para fuxir do lume, e tiraba por
irse para onde a moza, mais o Ánxel tíñaa presa
co varal e non a deixaba escapar. E a pelexa rebulía e
asubiaba, mais ao fin foise queimando ate que ardeu toda.
Entón
a rapaza ergueu os ollos verdes, onde centilaban palliñas de
ouro, e díxolle ao mozo docemente:
‐¡Baixa,
baixa, que me libraches; non teñas xa medo de min!
O
Ánxel baixou da caniceira e veuse sentar onda ela. Ela
díxolle:
‐Foi
a miña nai quen me botou a fada, mais ti quitáchesma.
Preguntou
o rapaz:
‐¿E
como foi para che botar a fada?
‐Pois
verás. Eu son filla do señor Farruco da Navea, que Deus
teña en gloria; era eu neniña pequecha cando morreu meu
pai, e a miña nai casou cun de San Clodio, e viñeron
para a casa. De principio non me daba tino ningún, nin me
falaba. Eu sacaba a facenda ao monte, cociñaba para eles,
cociñaba para os porcos, ía á roza e ás
patacas; eles ian ás festas, e deixábanme soa na casa,
levaban empanadas e viño... Mais de que fun medrando inda que
a miña nai non levaba ben que eu fose, o home principiou a me
querer levar con eles ás festas e aínda lle dixo unha
vez a ela que se ela non quería vir que iamos os dous, el e
máis eu... E dar dábame máis agarimo que a mi
madre... Mais ao fin, un día, andando na roza, achegouse a
min, e eu que lle coñecín a intención porque lle
vin os ollos, e que non tiña quen me poidese valer, defendinme
e leveille unha man co fouciño...
Cando
o trouxeron ferido para a casa, a miña nai púxose
enrabechada coma un can doente; botouse a min, que se a non collen as
veciñas alí dá conta da súa filla, de
rabiosa que estaba, e como non me puido bater, volviase tola e
berraba:
‐
¡Vaite
da casa, mala muller! ¡Mala filla! ¡Filla dun lobo!
¡Loba! Permita Deus que te volvas loba e que andes arrastrada
polo monte coma os lobos, mala filla.
Fada
que me botou, fada que me saíu... Fuxín onda a miña
tía, a señora Fermina da Pousa, que é irmá
do meu pai, que está viúva e vive a pobriña soa,
que non ten fillos... Mais aquela noite xa tiven moita calentura.
Sentía unha cousa estraña andarme polo corpo, que eu
non sabía ben o que era, e ao mesmo tempo un medo que me
aterrecía...
Para
o outro día non quixen comer cousa ningunha, por máis
que fixo a miña tía para que comese, nin tan sequera un
bocado lle quixen probar... Eu tiña medo
de que chegase a noite, porque pensaba que era cando me ía
pasar o que me tiña que pasar á forza, que eu non sabía
o que era nin imaxinaba que fose a fada... Aquilo que me rebulía
no corpo, arrimóuseme á cabeza e púxoseme aquí,
por riba da fronte, coma se tivese alí unha pedra pesando e
doíame ao tocala...
Non
sei que me deu aquela noite que me puxen coma tola: esgacei a saba
coas unllas e triceina cos dentes, e principiei a berrar e oubear
coma un lobo...
A
miña tía foi onda unha veciña que era entendida.
Veu a veciña, e referinlle todo. Entón ela dixo:
‐
Esa
é a fada que túa nai che botou. Se cha botou de mala
intención, a non ser que Deus mande outra cousa, que é
o que pode todo, tenche que saír... Mira o que lle pasou ao
fillo da Rosa da Porteliña, que lle dixeron que había
morrer na guerra e por máis que librara do servicio, na guerra
foi morrer... Se eu tivera a reliquia que tiña o Salgueiros, o
que marchou para o Barco...
Mira filla: a fada non a pode quitar nin
o mesmo que a bota, anque logo se arrepinta. Éche igual que o
aire cativo, e o mal ollado, e o meigallo. Todo che vén do
mesmo lado. É unha forza que de que un a colle, pode facer o
que queira con ela, como un sexa entendido; mais ás veces
tamén se colle por casualidade, como é cando un bota
unha fada. E ti has andar polo monte, con pel de lobo, namentres non
pasen os anos que tenen que pasar, ou namentres non perdas a pel de
lobo, mais entón, o mellor é que a queimen, que se non,
estea onde estea, non has parar até que a volvas coller.
E
así foi. Aquela noite, que era a terceira, non sei que me
pasou pola testa, que me fun da casa e non volvín... E andei
perdida, cumprindo a miña fada, ata hoxe, que dei contigo.
¡Deus cho pague que me volviches á vida dos cristiáns!
Non
hai para que dicir: o conto remata referindo que o Ánxel e
maila moza casaron.
No hay comentarios:
Publicar un comentario